İstatistiklerle Bilişim Suçları: Siber Suçlara Genel Bir Bakış

I. GİRİŞ

Bilişim sistemlerine yönelik suçlar toplum güvenliğini tehdit etmektedir. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de işlenen bilişim suçlarının sayısı ve sebep oldukları zararlar artmaktadır.

Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü tarafından 2021 yılına ilişkin yayımlanan Adli İstatistikler, bilişim suçlarının Türkiye’deki güncel durumuna ilişkin kıymetli bilgiler sunmaktadır.[1]

Bilindiği üzere 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun Topluma Karşı Suçlar başlıklı 3. Kısmında 10. Bölüm “Bilişim alanında suçlar” konusuna ayrılmıştır. Bu bölümde yer alan hükümler şöyledir:

• Madde 243 – Bilişim sistemine girme
• Madde 244 – Sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme
• Madde 245 – Banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması
• Madde 245/A – Yasak cihaz veya programlar
• Madde 246 – Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbiri uygulanması

Bu çalışma kapsamında 2021 yılına ait bilişim suçları genel hatlarıyla incelenecek, bilişim suçlarına ve siber suçlular ilişkin öne çıkan hususların altı çizilmeye çalışılacaktır.

II. BİLİŞİM SUÇLARI KARAR SAYISI

Cumhuriyet Başsavcılıklarında Türk Ceza Kanunu uyarınca sonuçlanan soruşturmalardaki suç sayısının karar ve suç türüne göre dağılımı[2] incelendiğinde 2021 yılında bilişim alanında suçlara ilişkin 123.245 karar verilmiştir.[3]

2021 yılında bilişim suçlarıyla ilgili 19.947 kamu davası açılmış ve 71.131 kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiştir. İstatistiklere göre suç duyurularının yalnızca %16,2‘i kamu davasına dönüşmüştür.*

Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Verilen	Kamu Davası Açılan	Diğer Kararlar**
71131	19947	32167

* Suç sayılarına teşebbüsler de dahil edilmiştir.

** Diğer Kararlar: Yetkisizlik-fezleke, görevsizlik, birleştirme, başka büroya gönderme vb. kararlardır.

Hatırlatmak gerekirse, 2020 yılında 17.790 kamu davası açılırken 38.659 kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiştir.[4] 2021 yılı için en göze çarpan husus bir yıl öncesine göre kovuşturmaya yer olmadığına dair verilen kararlardaki artıştır.

Öte yandan isnad edilen suç tipleri arasında bilişim suçları %1.4 oranında kalmaktadır. Tüm suçlar arasında “Malvarlığına Karşı Suçlar” %28.9 oranıyla liderliği elden bırakmamaktadır.

III. BİLİŞİM SUÇLARI DOSYALARINDA YAŞ VE CİNSİYET ORANLARI

Sanıkların suçu işledikleri yaşa, cinsiyete ve uyruğa göre suç sayısı istatistikleri şu şekildedir:[5]

	12-15 Yaş	15-18 Yaş	18 ve Üzeri	Yabancı Uyruklu
Erkek	611	977	19815	452
Kadın	28	99	2160	78
	639	1076	21975	530

15 dava ise tüzel kişiler aleyhine açılmıştır. Ayrıca UYAP sistemine yaş veya cinsiyet bilgisinin girilmemesi nedeniyle ilave 2 dosya tasnif edilemeyen kişilerden oluşmaktadır.

Bilişim suçları sanıklarının büyük bir çoğunluğunu erkekler oluşturmaktadır. 2021 yılı istatistiklerine göre bilişim suçları sanıklarının yüzde doksanı erkek, yüzde onu ise kadındır.

Bilişim suçları sanıklarının büyük çoğunluğunu 18 yaş ve üzeri kişiler oluşturmaktadır.

Bilişim suçları sanıklarının büyük çoğunluğunu Türk vatandaşları oluşturmaktadır.

IV. BİLİŞİM SUÇLARI KARAR TÜRLERİ

Ceza mahkemelerinde TCK Uyarınca çıkan dosyalardaki sanıkların bilişim suçlarına ilişkin verilen karar sayısının suç ve karar türüne göre dağılımı şöyledir:[6]

Mahkumiyet	Beraat	HAGB*	Y/G/B**	Diğer
24336	8990	2650	7708	3668

* Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
** Yetkisizlik, Görevsizlik, Birleştirme

İstatistiklere göre bilişim suçlarına ilişkin yargılamaların %52‘i mahkumiyet %19‘u beraatle neticelenmektedir. Bilişim suçları dosyalarının yüzde elliden fazlasının mahkumiyetle neticelenmesi önemli bir veridir.

V. BİLİŞİM SUÇLARI DOSYALARININ AÇILIŞ YILINA GÖRE DAĞILIMI

Ceza mahkemelerinde TCK uyarınca çıkan dosyalardaki bilişim suçları sayısının dosyanın açılış yılına göre dağılımı şöyledir:[7]

2017 ve Öncesi	2018	2019	2020	2021
7168	2242	7251	6093	8239

VI. SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLAR HAKKINDA AÇILAN BİLİŞİM SUÇLARI DOSYALARI

Ceza mahkemelerinde suça sürüklenen çocuklar hakkında açılan dosyalardaki suç işlenen yaşa ve cinsiyete göre dağılımı şöyledir:[8]

	12-15 Yaş	15-18 Yaş
Erkek	611	977
Kadın	28	99

Bilişim suçlarına ilişkin 1715 dosya suça sürüklenen çocukları içermektedir.

VII. SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLAR HAKKINDA AÇILAN BİLİŞİM SUÇLARI DOSYALARINDA KARAR TÜRLERİ

Ceza mahkemelerinde suça sürüklenen çocukların suçlarına ilişkin verilen karar sayısının karar türüne göre dağılımı şöyledir:[9]

Mahkumiyet	Beraat	HAGB*	Y/G/B**	Diğer
861	347	477	411	163

* Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
** Yetkisizlik, Görevsizlik, Birleştirme

Suça sürüklenen çocuklar hakkında TCK uyarınca açılan bilişim suçları dosyalarındaki suç sayısı yoğunluğuna göre verilen karar sayısı şöyledir:[10]

	Mahkumiyet	Beraat	HAGB*	Y/G/B*	Diğer
TCK 243	1	0	3	1	0
TCK 244	1	2	3	0	0
TCK 245	85	28	16	25	8

* Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
** Yetkisizlik, Görevsizlik, Birleştirme

VIII. ADLİ BİLİŞİM İHTİSAS DAİRESİ İSTATİSTİKLERİ

2018 yılında Adli Tıp Kurumu bünyesinde Adlî Bilişim İhtisas Dairesi kurulmuştur. Daire, adli bilişimin tüm süreçlerine ilişkin hizmet sunmaya başlamıştır.

Adlî Bilişim İhtisas Dairesindeki dosya sayıları ve oranları yıllara göre şöyledir:[11]

2018	2019	2020	2021
6866	8507	10251	6687

Referanslar

[1] Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, Adli İstatistikler 2021.

[2] Adli İstatistikler 2021, s. 21.

[3] Yetkisizlik-fezleke, görevsizlik, birleştirme, başka büroya gönderme vb. kararları “Diğer Kararlar” kategorisinde istatistiğe dahil edilmektedir.

[4] Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, Adli İstatistikler 2020., s. 21.

[5] Adli İstatistikler 2021, s. 41.

[6] Adli İstatistikler 2021, s. 43.

[7] Adli İstatistikler 2021, s. 49.

[8] Adli İstatistikler 2021, s. 78.

[9] Adli İstatistikler 2021, s. 80.

[10] Adli İstatistikler 2021, s. 84.

[11] Adli İstatistikler 2021, s. 307.